Koyun Cinsleri

Koyun cinsleri ülkemizde yetiştiriciliği sık yapılan küçükbaş hayvanların başındadır. Koyun cinslerine dair bilinmesi gerekenler yazımızda!

Cinsleri kategorisinde genelde yetiştikleri bölgeye ya da sergiledikleri özelliklere göre isimlendirmeler yapılmaktadır. Bu cinsler incelenirken aynı zamanda dayanıklılığa dair de bilgi sahibi olmanız gerekir.

• Akkaraman Koyunu
• Mor Karaman Koyunu
• İves Koyunu
• Acıpayam Koyunu
• Karayaka Koyunu
• Tuj Koyunu
• Türk Geldi Koyunu
• Orta Anadolu Merinos Koyunu
• Ramlıç Koyunu
• Ödemiş Koyunu
• Tahirova Koyunu
• Bizet Koyunu
• Doğu Friz Koyunu
• Hemşin Koyunu
• Sönmez Koyunu
• Bovec Koyunu
• Amasya Heriği Koyunu

Yetiştiricilikte verimin yüksek seviyeye çıkması için bulunulan iklim koşullarına uygun bir koyun türünün seçilmesi çok önemlidir. Her cinsin her bölgede verimli bir biçimde varlık göstermesinin mümkün olmadığı da açık ve ortada. Koyunlar ülkemizde et verimi ya da süt verimi için öncelikli olarak yetiştirilmektedir. Bu konuda her ırkın verim sağladığı alan farklılık gösterir. Süt verimi yüksek olan hayvanların özellikle laktasyon sürelerinin gün bazında dikkatli bir biçimde analiz edilmesi gerekiyor.

Akkaraman Koyunu

Akkaraman koyunu ülkemizde sıklıkla yetişen ve talep alanı da oldukça fazla olan ırklar arasında yerini alıyor. Bilhassa yerli ırklar kategorisinde iri olan e et üreticileri tarafından sıklıkla tercih edilen alternatifler arasında yerini almaktadır. Vücudu dar olmasına rağmen vermiş olduğu etin oldukça fazla olmasının nedeni yapısının uzun olmasıdır. Sırt kısmında ise düz bir yapı hakimdir. Bazı koyun alt branşlarında girinti çıkıntıların da söz konusu olabildiğinin ayrıca bilinmesi gerekiyor. Akkaraman koyunu ikizlik oranı yapılan araştırmalarda %18 ila %27 arasında değişim arz eden seviyede tespit edilmiştir. Ayrıca Akkaraman koyunlarının erkeklerinde az da olsa küçük gelişmemiş bir boynuz da bulunabilir.

Akkaraman koyunu nerede yetişir; Orta Anadolu’da yaygın olarak yetişmektedir. Ayrıca bu iklim ortamı ile uyumludur. Dayanıklılığı orta seviyededir. Akkaraman koyunu fiyatları son senelerde büyük bir yükselişe geçmiştir. Bunun asıl nedeni yem fiyatlarının ve bakım maliyetlerinin büyük ölçüde artış göstermiş olmasıdır. Akkaraman koyunu özellikleri hakkında dikkat çeken asıl husus ise yemleme yöntemi ile beslendiği zaman etinin lezzetinde azalma olduğunun belirtilmesidir. Bu aslına bakılırsa sadece Akkaraman koyunu için geçerli değildir. Tüm koyun türlerinde bu şekilde doğal beslenmede etin lezzeti bakımından değişimler söz konusu olabilmektedir. Kuyruk kısmı da dikkat çekicidir. Kuyruk kısmı iç içe geçmiş helezon görüntüsü vermektedir. Bununla birlikte bu görüntüde sanki üst üste 3 adet yap dokusunun yerini almış olduğu izlenimi fark edilir.

Mor Karaman Koyunu

Mor Karaman koyunu fiyatları kategorisinde yaşanan büyük değişimin ve artışın bakım maliyetlerinin büyük oranda artış göstermesinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bakım maliyetlerinin ve bilhassa da yem fiyatlarının bu artış ile karşı karşıya kalması asıl sorun teşkil eden hususlar arasında bulunuyor. Mor Karaman koyunu süt verimi ile et verimi kıyaslandığı zaman et veriminin çok daha yüksek seviyede olduğu bilinmektedir. Öncelikli olarak kombine et için yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bununla birlikte hayvanların sağlamış olduğu et veriminin yanı sıra dayanıklılıklarının yüksek olması da sıklıkla tercih edilmesinin asıl gerekçeleri arasında yerini alıyor. Koyu kahverengi ve mora çalan bi,r yapısı vardır. Dişlerinin dışa doğru gelişmiş olduğu görülüyor. Aynı zamanda kulakları da diğer koyun cinslerine göre daha büyük ve sarkıktır.

Mor koyun cinsi erkeklerinde genelde boynuz olur. Dişilerde ise boynuzun küçük ve zarif olması beklenir. Bunun haricinde boynuzsuz olan dişiler de mevcuttur. Mor Karaman koyunu özellikleri arasında bilhassa sütün verimi olmasa dahi lezzetinin büyük oranda ön plana çıktığı görülmektedir. Kuyruk kısmı oldukça yağlıdır. Koyun cinsleri arasında kuyruk yağının en yüksek seviyede olduğu alternatifler arasında kendini göstermeye devam etmektedir. Kuyruğu aynı Akkaraman’da olduğu gibi helezonik şekilde gelişim göstermektedir. Bu koyunun laktasyon süresinin 126 gün olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca diğer cinsler ile kıyaslandığı zaman bir kademe geri planda kaldığı da belirtilmelidir.

İvesi Koyunu

İvesi koyunu fiyatları kategorisinde tüm dünyada yaşanan fiyat yükselişinin ülkemizde de aktif şekilde devamlılığını sürdürdüğü ve özellikle koyun etinin yüksek oranda fiyat dalgalanmalarına sahne olduğu biliniyor. Bunun yanı sıra ivesi koyunu hakkında bilinmesi lazım olan tanımlayıcı özelliklerden bazıları şunlardır;

• Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaygın olarak görülmektedir. Ayrıca verim haritası incelendiği zaman en çok bu bölgenin iklim koşullarında rahat varlık gösterebildiği anlaşılmaktadır.
• İvesi koyunu et verimi ve süt verimi kıyaslandığı zaman süt veriminin daha yüksek olduğu ırklar arasında kendini gösterdiği anlaşılmaktadır. Bu cinsin boynuzsuz olma olasılığının yanı sıra helezonik şekilde boynuz yapısına sahip olduğu şekilleri de mevcuttur.
• Dişilerde meme yapısı kendi arasında değişkenlik gösterebilir. Fakat yüksek süt verimliliğine uygun şekle sahip olması dikkat çekici özellikler arasındadır.

İvesi koyunu süt verimi konusunda yapılan araştırmalarda laktasyon süresinin 185 güne kadar çıkabildiği anlaşılmaktadır. Bu da birçok koyun cinsini geride bırakan bir sınırdır. Bunun yanı sıra ergin bir koyunun 74 kiloya kadar çıkabileceği bilinmektedir. İvesi koyun özellikleri kategorisinde inceleme yapıldığı zaman beslenme yapısının direkt olarak koyunun hem gelişim özellikleri hem de sağlık yapısını etki altına alabileceği biliniyor.

Koyun fiyatları kategorisinde incelemeler yapıldığı zaman dikkat edilmesi gereken husus son senelerde yaşanan dalgalanmaların sadece ülkemize özel olmadığıdır. Bununla birlikte dünyada global olarak beslenme ürünlerine ilişkin sorunlar söz konusu olabilmektedir. Koyun cinsleri fiyatlarında yaşanan artışın da yakında yaşanması ön görülen gıda krizi ile oldukça alakalı olduğu düşünülmektedir. Ülkemizde fiyatlarda meydana gelen değişkenliklerin diğer sebebi de profesyonel ve ziraat mühendisleri – veterinerler ile iç içe bir yetiştirme düzeninin kurulmamasıdır. Bu durum süreci büyük oranda olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca ne kadar geleneksel yetiştirme yöntemleri kullanılırsa elde edilecek olan verim o kadar düşecek ve dış faktörlere olan bağlılık da o kadar yüksek bir hal alacaktır.

Acıpayam Koyunu

Koyun fiyatları kategorisinde yerli olan koyunların fiyatlarının daha makul seviyede olması beklenirken son senelerde yaşanan yem fiyatlarında artış ile yerli koyunların fiyatının daha yüksek bir seviyeye geldiği fark ediliyor. Acıpayam koyunu fiyatları kategorisinde yaşanan artışın da temel nedeni budur. Bununla birlikte Acıpayam koyunu Türkiye’nin yerli ırkları arasında yerini almıştır. Koyunun temelde tanımlayıcı özelliklerinden bazıları;

• Denizli Acıpayam’ın sembol hayvanları arasında yerini almaktadır. Dayanıklılığı oldukça yüksek olan bir koyun cinsidir. Bu ırkın yetiştiriciliğinde melezlemeler ön plandadır. Ayrıca özellikle bedensel özelliklerinin iyileştirilmesi için farklı koyun ırkları ile melezleme çalışmalarına yer verilmiştir.
• Beyaz bir koyun cinsidir. Fakat baş kısmında kahverengi lekelerin bulunabildiği görülüyor. Görünüm bakımından oldukça hoştur. Tüyleri de oldukça yoğundur. Bu da dayanıklılığını artıran kıstaslar arasındadır.
• Yünlerinin kullanım alanları incelendiği zaman halı ve kilim alanında severek ve sorunsuz bir biçimde kullanılabildiği bilinmektedir. Yünlerin nerelerde nasıl kullanılabileceğine ilişkin belirleyici olan asıl unsur kesinlikle yapağı yapısıdır. Karaman koyunu ile kıyaslandığı zaman yün kullanım alanları bakımından birbiri ile farklılık arz ettiği anlaşılıyor.

Koyun cinsleri kategorisinde incelemeler yapıldığı zaman dikkat çekici bir sistemin geliştirilmiş olduğu ve özellikle memnun eden et verimliliği ile Acıpayam koyununun büyük ölçüde popülerliğinin arttığı da görülüyor.

Koyun cinsleri kategorisinde ülkemizde yaşanan en temel sorunların başında kesinlikle melezleme ve ehlileştirme çalışmalarının sıkıntılı durumda olması gelmektedir. Ayrıca ırkların iyileştirilmesi için yeterli olan çabanın sarf edilmediği üzerinde durulmaktadır. Uzmanların son senelerde bu konuya dair gerekli olan desteğin sağlanması ile beraber gelişimin başladığını vurguladığı cinsler de mevcut. Bu konuda özellikle Amerika’da yetişen cinslerin yapılan melezleme çalışmaları ile beraber yün, et ve süt konusundaki verimlerinin çok büyük bir yükselişe geçtiği de anlaşılmaktadır. Ülkemizde de bu alanda büyük oranda çaba sarf edilmeye başlanması ile beraber dışarıdan ithal etmemize gerek kalmadan en azından iç pazarımıza yetecek bir verim seviyesinin elde edilmesi mümkün kılınıyor.

Karayaka Koyunu

Karayaka koyunu fiyatları kategorisinde son senelerde büyük bir yükseliş ivmesi kendini göstermeye devam etmektedir. Bu durumun sadece Karayaka koyununa özel bir durum olmadığı birçok farklı koyun türünde aynı fiyat dengesizliklerinin meydana gelebildiği anlaşılıyor. Koyun fiyatları kategorisinde inceleme yapılırken koyunların et verimliliği ya da süt verimi konusunda sergilemiş oldukları performansın direkt olarak fiyat tablosu üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olduğu da açıktır. Bunun yanı sıra karayaka koyunu hakkında bilinmesi gereken hususlardan bazıları;

• Karayaka koyunu bilhassa Karadeniz’in sahil şeridinde yaygın şekilde yetiştirilen bu bölgenin engebeli yapısına uyum sağlayan bedensel özellikleri ile dikkat çeken koyun ırkları arasında yerini almaktadır.
• Ordu, Giresun ve Samsun’da yetiştiriciliği en yüksek seviyede yapılan ırklar arasında kendini göstermektedir. Genel olarak bedeninin beyaz renkte olduğu görülmektedir. Beyaz renkte olmasının dışında %10luk bir dilimde de olsa kahverengi dünyaya gelme olasılıklarının da olduğu bilinmektedir.
• Süt verimliliği konusunda ülkemizde en sınırlı olan ırkların başında gelmektedir. Fakat buna karşın et kalitesinin de ülkemizin en dikkat çeken seviyesine sahip olduğu açık!

Koyun cinsleri kategorisinde sağlamış olduğu et ve süt verimi ile yeniden verimli ve oldukça nitelikli bir yetiştiricilik süreci sağladığı açık. Karayaka koyunu fiyatları kategorisinde düşüşün yaşanması için ülkemizde besleme sırasında kullanılan yemlerin artık fiyat skalasının kontrol altına alınması gerekiyor. Hem yemlerin içerikleri hakkında yüksek bir kalite söz konusu değilken, aynı zamanda bu derece yüksek bir fiyat aralığından satışa sunulması hayvanların et ve sütlerinde de orantısız fiyat artışlarının meydana gelmesine sebebiyet verecektir.

Tuj Koyunu

Koyunu fiyatları kategorisinde yapılan incelemelerde hayvanın sağlık durumu, beslenme koşulları gibi hususlara da dikkat ederek bir standardın belirlendiği anlaşılmaktadır. Tuj koyunu hakkında temel manada bilinmesi gereken hususlardan bazıları şunlardır;

• Tuj koyunu nerede yetişir; bu koyun ırkı genelde Kars, Ardahan ve Iğdır çevresinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Bu zorlu bölgelerin yaşam koşullarına ve iklim koşullarına göstermiş olduğu uyum ile sıklıkla tercih edilmeye de devam etmektedir.
• Kesik koyunu olarak da anılmaktadır. Ayrıca görünüm bakımından oldukça heybetli olduğu da dikkat çeken hususlar arasında kendini göstermektedir.
• Son dönemlerde teşvik çalışmaları ile beraber sayısının 120 bine kadar çıktığı bilinmektedir. Sadece bulunduğu bölgede değil özellikle bayram zamanları ülkenin farklı bölgelerine gönderildiği zaman Pazar talebinin de oldukça yüksek seviyede olduğu anlaşılmaktadır.
• Erkek Tuj koyunları genelde boynuzlu olur. Dişilerde ise boynuz bulunmaz. Sürünün bir parçası olma ve aynı zamanda dağlık alanlarda yürüme konusunda da asla sıkıntı çıkarmayan ırklar arasındadır. Yetiştiği bölgenin dağlık yapısına uyum sağlamasının en temel nedeni de bu güçlü ayak ve bacak yapısıdır.
• Annelik iç güdüsü bakımından da yetiştiriciler için sorun teşkil etmemektedir. Bununla birlikte yavru dünyaya geldikten sonra onunla yakından ilgilenme ve onu erginliğe eriştirme konusunda büyük çaba sarf edebilecek seçenekler arasında kendini göstermektedir.

Koyunu özellikleri kategorisinde rengi belirleyici durumdadır. Hem beyaz hem de parlak yapıda olduğu görülmektedir. Kişilerin bu tüy yapısında zaman zaman incik kısımlarında kahverengiliklerin meydana gelebildiğini de bilmesi gerekiyor. Tuj koyunu Türkiye için tanımlayıcı ve dünyada da dikkat çeken verimliliği ile ön planda olan cinsler arasındadır.

Türk Geldi Koyunu

Koyun fiyatları kategorisinde özellikle artan bakım masrafları ile beraber hayvancılığın yapılmasının giderek daha zor bir hal aldığı ortada. Türk Geldi koyunu yetiştiriciliği yapan kişilerin de sıklıkla bu konuda gerekli olan desteği bulamadıkları ve yetiştiriciliği bırakmaya dahi karar verecek derece zorluk yaşadıkları anlaşılıyor. Türk Geldi koyunu fiyatları kategorisinde yaşanan artış et tüketicileri tarafından tepki ile karşılansa dahi bu durumun sadece bu ırka özel olmadığı tüm küçükbaş ve büyükbaş hayvanlarda aynı durumun geçerliliğini koruduğu biliniyor. Bunun yanı sıra Türk geldi koyununun en tanımlayıcı özelliklerinden bazıları şunlardır;

• Yalova koyunu olarak anılan koyun ırkı ile karıştırılmamalıdır. Bu ırkın Kırklareli civarında yaygın şekilde yetiştiriciliği yapılmaktadır.
• Ülkemizde melezleme işlemleri sonucunda ortaya çıkarılan koyun cinsleri arasında yerini almaktadır. Bu koyun cinsinin oluşturulmasında Tahirova koçlarının aktif şekilde kullanıldığı ve aynı zamanda kıvırcık koyunların gen haritasından da istifade edildiği bilinmektedir.
• Özellikle yapılan melezleme çalışmalarında sadece süt verimliliği değil. Aynı zamanda kuzu verimliliğinin de ön planda tutulduğu görülüyor. Trakya bölgesinin mevsim ve coğrafi koşullarına uygun olması dikkat çeken hususlar arasındadır.
• Beyaz bir renk yapısı mevcuttur. Bazılarında lekeli bir görünümün çok düşük bir yüzdede de olsa meydana gelebildiği bilinmektedir.
• Bu ırkın canlı ağırlığının ortalama 80 kilograma kadar çıkabildiği bilinmektedir. Ayrıca diğer koyun ırkları ile kıyaslandığı zaman oldukça iri yapılı olduğu da fark edilmektedir.

Koyun cinsleri bakım konusunda da daha profesyonel bir destek almaları en temel önerilerdendir. Bakımın bu şekilde dış faktörlerin belirleyiciliğine kalmadan yüksek verimli şekilde yerine getirilebileceği de açık.

Orta Anadolu Merinos Koyunu

Orta Anadolu Merinos koyunu fiyatları büyük oranda artış göstermiştir. Hayvancılık ile alakalı tüm sahalarda şuan için büyük oranda bir fiyat artışı kendini gösterdiği bilinmektedir. Bu noktada Merinos koyunu hakkında tanımlayıcı kıstaslardan görülen hususlardan bazıları şunlardır;

• Ülkemizde melezleme çalışmaları sonrasında elde edilen en verimli ırklardan bazıları olduğu bilinmektedir. Akkaraman ırklarının çaprazlanması sonrasında oluşturulduğu bilinmektedir.
• Yetiştiricisine katkı sağlar bir hayvan formunun oluşturulması için büyük ortanda çaba sarf edilmiştir.
• Yapağı verimliliği konusunda da Konya’da kapsamlı çalışmalar yapılmıştır. Bu yapılan çalışmalar sayesinde nitelikli ve sorunsuz bir yapağı elde edilmektedir.
• Şuan için ülkemizde Ankara, Konya ve Eskişehir’de yaygın olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Cinsin yaygınlaştırılması daha yaygın bir hale gelmesi için destek oluşturulmaktadır.
• Genelde beyaz renkte olurlar. Kuyruk kısmının ince olduğu bilinmektedir. Akkaramanlar ile kıyaslanması durumunda daha iri bir vücut yapısına sahip olduğu bir kere daha görülmektedir.

Anadolu Merinosu özellikleri hala devam eden melezleme çalışmaları ile iyileştirilmeye devam etmektedir. Bu ehlileştirme – ıslah etme çalışmalarının ülkemizde hayvancılığı büyük ölçüde verimli hale getireceği düşünülmektedir.

Anadolu Merinosu fiyatları en net etkileyen hususların başında kesinlikle yem fiyatları gelmektedir. Yüksek olduğu bir dönemde et-süt ve yün fiyatlarında meydana gelen kontrolsüz artışın nedeni açıktır. Anadolu merinosu ikizlik oranı konusunda ortalama seviyededir. Anadolu merinosu koç verimliliğinin artırılması daha iyi bir seviyeye gelmesi için çaba sarf edilmeye ve çalışmalar da sürdürülmeye devam etmektedir.

Ramlıç Koyunu

Ramlıç koyunu özellikleri kategorisinde bu ırkın melezleme adımları ve sahip olduğu temel kıstaslar hakkında bilinmesi gereken hususlardan bazıları;

• Rambouillet koçlarının Dağlıç ırkı ile melezlenmesi sonrasında meydana gelmiş olan ırklardandır. Verimliliğinin bu nedenle diğer ırklara göre bir kademe daha yüksek olduğu bilinmektedir.
• Çifteler işletmesi tarafından üstlenildiği genetik yapısının iyileştirilmesi için çaba sarf edilmeye de devam edildiği biliniyor.
• Koçlar boynuzlu olurken dişilerde boynuz bulunmamaktadır. Boyun kısmının oldukça sağlam yapıda olması da dikkat çeken özelliklerinden biridir.

Koyunu fiyatları kategorisinde düşüşün sağlanması için bu hayvanın yetiştiriciliğini yapan kişilerin desteklenmesi önerilmektedir. Son dönemlerdeki yükselişin önüne geçmek için bir şans elde edilecektir. Bu plan üzerinde gerekli olan incelemelerin yapılmaya başlandığı duyurulmuştur. Yakın zamanda destek paketlerinin ilan edilmesi beklenmektedir.

Dünyaya gelen kuzuların hayatta kalma yüzdeleri konusunda da çalışmalar yapılmaktadır. Bu şekilde hayvancılığın dış değişkenlere göre şekillenmesi engellenerek verimliliğin daha yüksek bir noktaya çıkarılması hedeflenmektedir. Süt veriminin 70 kilograma kadar çıkabildiği biliniyor.

En düşük süt verimi ise 50 kilogram aralığındadır. Bir yavrunun dünyaya gelmesinin sonrasında annesinden sütten kesilme süresi ise ortalama 90. Günde tamamlanmaktadır. Koyunların süt verimine göre bu konuda değişimler de söz konusu olabilmektedir. Dünyaya gelen kuzuların hayatta kalma oranları ise %90 seviyesindedir. Bu ırkın en temel özelliği oldukça sağlam bir beden yapısına sahip olmalarıdır. Melezleme adımlarında koyunun dayanıklılığının da artış göstermesi için gerekli hesaplamalar yapılmış durumdadır.

Ödemiş Koyunu

Ödemiş koyunu fiyatları bakım özellikleri, kilo seviyesi, yavrulama ya da süt kapasitesine göre dalgalanabilmektedir. Özellikle daha endüstriyel bir hale gelmesi ile ancak dış faktörlere bağlı olarak fiyatlarda dalgalanmaların engellenmesi beklenmektedir. Ödemiş koyunu hakkında bilinmesi gereken temel manada tanılayıcı olan özelliklerden bazıları şunlardır;

• Bu koyun ırkının en temel belirleyici özelliklerinin başında kuyruk kısmının oldukça yağlı olması gelmektedir. İç yağını yaygın olarak kullanan bölgelerden büyük bir talep almasını da beraberinde getirmektedir.
• Beyaz ve yapağı yapıda olan bir yün yapısı mevcuttur. Yetiştiriciliği sırasında yapılan hatalar büyük ölçüde daralması nedeni ile sayılarının şuan oldukça sınırlı seviyede olduğu bilinmektedir. Hatta bazı uzmanların safkan Ödemiş koyunu bulmanın şuan için imkansız olduğunu beyan ettiği de görülüyor.
• Et verimliliği konusunda düşük seviyede olsalar da süt konusunda yüksek verimlilik ile dikkat çekmektedir. Koyunların meme yapısı bol süt vermeleri nedeni ile geniştir. Aynı zamanda süt verimliliğinin yanı sıra kalitesinin de oldukça üst seviyede olduğu bilinmektedir.

Tuj koyunu ile kıyaslandığı zaman uyum sağlayabildikleri coğrafyanın büyük oranda birbirinden farklı olduğu görülmektedir. Tuj koyununun Doğu illerindeki sert iklim koşullarına dayanıklılığının yüksek olması belirleyici unsurlardan olmuştur. Batı Anadolu bölgesi için uygun bir dayanıklılık seviyesi kendini göstermektedir.

Tahirova Koyunu

Tahirova koyunu et verimi konusunda dikkat çeken bir yapıdadır. Bu koyunun özel melezleme adımlarının sonrasında ülkemizde aktif şekilde yetişmeye başladığı bilinmektedir. Doğu Friz ve Kıvırcık ırklarının çaprazlama çalışmalarının yaygın şekilde yerine getirildiği bilinmektedir. Ülkemizde yapılan melezleme çalışmalarının özellikle son senelerde aktiflik kazandığı da görülüyor.

• Tahirova koyunu ikizlik oranı kategorisinde ortalama seviyede bir verimlilik göstermektedir. Çok yüksek bir ikizlik oranı olmadığı anlaşılıyor.
• Kemik yapılarının ince ve uzun olduğu görülmektedir. Bu koyunun melezleme adımlarında hakim olan genin Doğu friz olduğu belirtilmektedir. Melezleme çalışmalarında hem et hem de süt verimliliğinin artırılması için girişimlerde bulunulmaktadır.
• Bu ırkın yünleri de oldukça gürdür. Dikkat çekici bir yün kalitesi kendini göstermeye devam etmektedir. Dişilerin kilo bakımından erkeklerden daha düşük seviyede olduğu görülmektedir. Erkeklerde canlı ağırlığın 80 kilogramı geçebildiği, dişilerde ise 60 kilogram seviyesinde olduğu biliniyor.

Tahirova koyunu özellikleri kategorisinde özellikle kuyruk kısmının ince yapıda olmasının dikkat çekicidir. Kuyruk yapının bol tüketildiği bölgelerde bu koyunun satışının çok da yüksek olmadığı biliniyor. Kuyruk yağının dahi koyunların satış bölgelerinde büyük oranda etki sahibi olduğu da bu veriden anlaşılmaktadır. Tahirova koç kategorisinde genetik olarak boynuza rastlanabilmektedir.

Tahirova koyunu fiyatları büyük bir artış ile karşı karşıya kalmıştır. Genelinde gıda pazarını zora sokan bir durum olduğunu da ayrıca bildirmek gerekiyor. Sektörün içine düşmüş olduğu darboğazdan kurtulması ümit edilmektedir.

Bizet Koyunu

Bizet koyunu görünüm bakımından ayırt edicidir. Bedeni beyaz renktedir. Başında ise siyahlıklar mevcuttur. Anlının orta kısmında ise beyaz bir geçiş mevcuttur. Anavatanı İngiltere’dir. Gelişmelerin adeta dünyaya yön verecek şekilde gelişmiş olduğunu da vurgulamak gerekiyor.

Bu hayvanın melezleme çalışmalarında bilhassa Soutdown ırkının ön planda olduğu görülmektedir. Bacak kısımlarının siyah olması da melezleme sürecinde elde edilen bir genetik değişim olmuştur. Erkeklerin ağırlığının 90 kilograma kadar çıkabildiği bilinmektedir. Yün verimliliği de çok yüksek olan ırklar arasında yerini almıştır.

Bizet koyunu fiyatları kategorisinde yaşanan yükselişin tüm hayvansal yetiştiricilik alanlarında kendini gösterdiği bilinmektedir. Bunun sadece belirtilen ırka özel olmadığı da açık durumdadır. Destekler ile bu koyunun daha yüksek verim ile satışa sunulması hedeflenmektedir. Bizet koyunu Türkiye fiyatı kategorisinde şuan için net biri veri sunmak mümkün değildir. Dolar kurunun büyük oranda artması ile beraber hayvanlarda büyük oranda fiyat dalgalanmaları olmuştur.

Doğu Friz Koyunu

Doğu Friz koyunu fiyatları Avrupa ırkları arasında en kıymetli olan seçenekler arasında kendini göstermektedir. Bu cinsin anavatanı Almanya’dır. Ülkemizde birçok ırkın melezleme çalışmalarında ana gen olarak kullanılmıştır. Bu şekilde kullanılmasının ana nedeni ise hem verimliliğinin hem de dayanıklılığının çok yüksek seviyede olmasıdır. Friz koç ve dişisi hakkında bilinmesi gereken temel unsur dayanıklılıklarıdır. Doğu Friz fiyatları sergilemiş olduğu bu özellikler nedeni ile yükseliş ivmesi göstermiştir.

Doğu Friz koyunu özellikleri hakkında temelde belirleyici olan unsurlardan bazıları şunlardır;

• Beyaz ve siyah renkte olabilirler. Siyah olan safkan koyunların sayısında büyük bir düşüş yaşandığı da fark edilmektedir. Ayrıca son senelerde bu safkan siyah ırkın koruma altına alınması için çalışmalar gerçekleştirilmeye başlanmıştır.
• Bu ırkın en avantajlı özelliklerinin başında doğumların genelde üçüz şeklinde olmasıdır. Bu da yetiştiricilerin tek bir koyunun bakım eforu ile 3 katına kadar fazla kar elde etmesi anlamına gelmektedir. Doğum sonrasında yavruların bakımına ilişkin herhangi bir aksaklığın meydana gelmesi beklenmez.
• Annelik iç güdüsünün oldukça iyi konumda olmasıdır. Meme yapısı oldukça geniştir. Süt verme potansiyeli de bu nedenle ön plandadır.

Bu ırkın tarihi arka planı incelendiği zaman ortalama 5 bin senedir varlığını sürdürdüğü tahmin edilmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda var olan ırkların verimliliğinin büyük ölçüde artırıldığı da fark edilmektedir. Ayrıca ülkemizde de hayvan yetiştirme alanlarında en sık örnek alınan merkezlerin başında Almanya gelmektedir.

Hemşin Koyunu

Hemşin koyununun annelik içgüdüsünün oldukça yüksek olduğu bilinir. Bununla birlikte yavrunun dünyaya gelmesinden sonra bakımının yapılması ve erişkinlik seviyesine erişmesi konusunda anne koyunların gerekli çabayı sarf etmesi yetiştiricinin işini kolaylaştıran hususlar arasındadır. Hemşin koyunu hakkında dikkat çeken ve belirleyici olan bir diğer özellik de tabiatının oldukça hırçın yapıda olmasıdır. Ayrıca bu da hayvanlar arasında bazı durumlarda kavgaların ve birbirini yaralama durumlarının ortaya çıkabilmesini de beraberinde getirmektedir.

Hemşin koyunu fiyatları kategorisinde düşüşün yaşanması için devlet destek planlarının açıklandığı da kendini göstermektedir. Ayrıca bu süreç içerisinde özellikle besi malzemeleri konusunda yetiştiricilerin desteklenmesinin büyük katkı sağlayacağı tahmin ediliyor. Hemşin koyunu özellikleri hakkında fiyatlar haricinde bilinmesi gereken özelliklerden bazıları şunlardır;

• Doğu Karadeniz bölgesinin en bilinen ve adeta simgesi olan küçükbaş hayvanlar arasında yerini almaktadır. Bunun yanı sıra Artvin’de yaygın olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Aynı zamanda Rize’de de sıklıkla yetiştiriciliği yapılır.
• Et ve süt üretimi bakımından verimliliği oldukça yüksek olan ırklar arasında yerini almış durumdadır. Hem et hem de süt üretiminde verimliliği yüksek olan nadir yerli ırklar arasında kendini gösterir.
• Vücudu kirli beyaz iken baş kısmında kahverengi lekeler bulunabilmektedir. Bununla birlikte kulakları oldukça küçük yapıdadır. Boynuzları mevcuttur. Boynuz yapılarının helezonik yapıda olması da dikkat çekmektedir. Ayrıca hayvanların birbirine bu boynuzlar ile zarar verme olasılığına karşı besicilerin çok dikkatli olması önerilmektedir.
• Bu ırkın ayırt edici temel özelliği ise tırmanma yeteneğinin çok yüksek olmasıdır. Bununla birlikte tırmanma yeteneğinin yüksek olması Doğu Karadeniz’in o engebeli arazilerinde kolaylıkla varlığını sürdürmesi için ona bir şans vermektedir. Ayrıca yürüme ve tırmanma kabiliyeti ülkemizde yer alan diğer yerli ırklar ile kıyaslandığı zaman oldukça yüksek seviyede olduğu bir kere daha anlaşılmaktadır.

Hemşin koyunu fiyatları besi sırasında kullanılan ve bakım masrafları konusunda aktif işleme alınan ürünler konusunda yaşanan artıştan nasibini almıştır. Ayrıca bu artışın sadece Hemşin koyunu kategorisine özel olmadığı ve birçok hayvanın hem temininde hem de yetiştirilmesinde büyük oranda sıkıntıların kendini gösterdiği bilinmektedir.

Sönmez Koyunu

Sönmez koyunu süt verimi konusunda bazı temel ıslah çalışmalarına tabi tutulmaya devam etmektedir. Ülkemizde geçmiş senelerde büyük oranda ihmal edilmiş olsa da şuanda hayvanların verimliliğinin büyük ölçüde iyileştirilmesi için çaba sarf edildiği de açıktır. Sönmez koyunu özellikleri hakkında temel olarak bilinmesi gereken detaylar şunlardır;

• Bu koyunun ortaya çıkma sürecinde ana iki ırk Sakız ve Tahirova koyunu olmuştur. Her iki ırkın da olumlu özelliklerin tek bir gen altında toplanması hedeflenmiştir.
• Genotip kapsamında Tahirova koyununun çok daha ön planda olduğu anlaşılmaktadır.
• Renkleri beyazdır. Bacak uzunlukları yüksektir. Özellikle sağlık konusunda zorluk çıkartmayan ve yetiştiricilerin sorun yaşamadan yetiştirme faaliyetlerini tamamlamasını sağlayan bir duruş ortaya koymaktadır. Kuyruk yapısı oldukça incedir. Yağsız olduğu için bazı bölgelerde satış oranının oldukça düşük olduğu görülmektedir.
• Memelerinin ise yapısı büyüktür. Süt verimliliğinin yüksek olmasının ana nedenlerinden biri olarak da karşımıza bu meme yapısı gelmektedir.
• Dişilerin kilosunun erkelere göre daha sınırlı olduğu bilinmektedir. Erkeklerde kilosunun 100 kilogramı aştığı bilinirken dişilerinin 65 kilograma kadar çıkabildiği bilinmektedir.
• Laktasyon süresi ve verimliliği en yüksek olan seçeneklerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Süt verimliliğinin artırılması için melezleme adımlarında büyük çaba sarf edilmiştir. Yapağı verimliliği konusunda ise ön planda olan bir ırk değildir.

Satılık Sönmez koyunu kategorisinde koyunların sahip olduğu ikiz doğurma oranının en büyük belirleyicilerden biri olduğu biliniyor. İkiz doğruma oranı yüksek olan koyunların hayvan yetiştiricileri tarafından en sık tercih edilen alternatiflerden biri olduğu da bilinmektedir. Sönmez koyunu ikizlik oranı ortalama seviyede bulunmakta ve yetiştiriciler tarafından tespit edildiği zaman sıradan Sönmez koyunlarına göre çok daha yüksek fiyat ile satışa sunulmaktadır. Sönmez koyunu fiyatları kategorisinde hayvanın sahip olduğu temel sağlık durumu, kilosu ve bedensel özellikleri de büyük etki sahibidir.

Bovec Koyunu

Koyunu fiyatları sahip olduğu özellikler neticesinde son senelerde büyük oranda artış göstermiştir. Bu ırka ilişkin tanımlayıcı olan temel özelliklerden bazıları şunlardır;

• Bu koyunun anavatanı Slovenya’dır. Bölgenin serin havasına dayanıklı yapısı ile dikkat çekmektedir. Dayanıklılık ve sağlık koşullarının iyiliği bakımından tam puan alan ırklar arasındadır.
• Bu koyunların et verimliliği oldukça düşük seviyededir. Fakat süt verimliliği konusunda ciddi bir başarı sergilediği açıktır. Özellikle son senelerde süt endüstrisinin gelişmesi ile beraber Bovec koyununa gelen talep de artmıştır.
• Farklı renklerde olabilir. Genelde; kahverengi, beyaz ve siyah olmak üzere 3 farklı renkte bulunmaktadır. Sağlık durumlarının oldukça olumlu yapıda olduğu dikkat çekmektedir.
• Yün yapısının kaba olması yapağı verimliliğini de artırmaktadır. Bir sene içerisinde iki kere kırkılması gerekmektedir. Kırkılma konusunda son senelerde Slovenya’da verimliliğin artırılması için metotların geliştirildiği ve yün miktarının bu yeni yöntemler ile çok daha yüksek seviyeye çıktığı anlaşılmaktadır.
• Bu ırkın ikizlik oranının %10 seviyesinde olduğu bilinir. Diğer ırklar ile kıyaslandığı zaman ikizlik oranının düşük seviyede olduğu anlaşılmaktadır. Süt verimi ise yılda 300 litreye kadar çıkabilmektedir. Ülkemizde bulunan ırklar ile kıyaslama yapıldığı zaman ne kadar ön planda olduğu bir kere daha anlaşılabilmektedir.

Bovec koyunu özellikleri üzerinden incelemeler yapılmaya devam ederken ve üzerinde melezleme çalışmaları sürdürülmektedir.

Amasya Heriği Koyunu

Herik koyunu Amasya ve İç Anadolu’nun simge hayvanları arasında yerini almıştır. Amasya Heriği koyunu özellikleri başlığı altında belirleyici ve ayırt edici olan özelliklerden bazıları şunlardır;

• Melezleme çalışmaları sonucunda oluşturulan ırklar arasında yerini almaktadır. Akkaraman ve Morkaraman ırkının bu koyun türü kapsamında genetik manada ön planda olduğu görülmektedir. Aynı zamanda Karakaya ırkının da dikkat çekici bir katkısı mevcuttur.
• Erkeklerde boynuz bulunurken genel olarak dişilerde boynuz bulunmadığı tespit edilmektedir. Kahverengi özellik sergileyen kuzuların da dünyaya gelebildiği kayda geçmiştir.
• Bu ırkın sıcak konusunda çok da dayanıklı olmadığı bilinmelidir. Hatta çok sıcak olan bölgelerde sağlık sorunları ile karşılaşması da olasıdır.

Amasya Heriği koyunu fiyatları incelendiği zaman hayvansal ürünlerde neredeyse iki katına çıktığı fark ediliyor. Bu durumun gıda ve hayvansal ürünlerde yakın zamanda gelecek olan bir krizin işareti olabilir. Bu nedenle hayvancılık ile uğraşan kişilerin verimliliği artırabilmek için  büyük ölçüde kısıtlayacak olan seçeneklerden yana tercihini kullanması konusunda hassas olması gerekiyor.