Türkiye Zeytin Cinsleri

Türkiye zeytin cinsleri zenginliği ile dikkat çekmeye devam ediyor. Ülkemizde yetişen zeytinlere dair bilinmesi gereken hususlar burada!

Portekiz, İspanya, İtalya, Yunanistan, Tunus ve kıymetli ülkemiz Türkiye’de yetiştirilme alanı bulan oldukça dayanıklı ve bulunduğu bölgeye yağmış olduğu maddi katkısı da oldukça yüksek olan ağaçların başında gelmektedir. Türkiye zeytin cinsleri kategorisinde zengin bir listemiz mevcut.

• Memecik Zeytin
• Domat Zeytin
• Eşek Zeytin
• Çekişte Zeytin
• Erkence Zeytin

Her bölgenin farklı cins zeytinlere uygun bir iklim ortamı olduğu için çeşitliliğin en zengin olduğu coğrafyalardan birinde bulunuyoruz. Zeytin gibi değerli bir meyvenin her bakımdan ülkemizin şansı olduğunu bilerek onu tanımaya çalışmalıyız. Hem kullanım alanları hem de cinslerin sahip olduğu farklı özelliklere dair veri sahibi olarak kıymetini bilmeliyiz. Sağlık alanında sunmuş olduğu katkının yanı sıra farklı alanlarda kullanılarak adeta tam bir endüstriyel kaynak olarak görülmelidir. Son senelerde ülkemizin bu konuda büyük adımlar atan işletmelerimiz mevcut. En sevilen ve bilinirliği yüksek olan zeytin cinslerimi şu şekilde sıralanır;

Memecik Zeytin

Memecik zeytin fiyatları kategorisinde son senelerde her gıda ürününde olduğu gibi artış meydana gelmiştir. Fakat ilerleyen senelerde hasadın seviyesinin yükselmesi ile beraber dengelenmesi umut ediliyor. Memecik zeytin piyasasında bilhassa zeytinin bir sene yüksek hasat vermesi bir sene daha düşük hasat vermesi nedeni ile olumsuz fiyat dalgalanmaları söz konusu olabilmektedir.

Bu tür sorunlar yaşanmaması adına üretim safhası içerisinde tarımda sulamada ve hasat adımlarında ziraat mühendislerinin göstermiş olduğu yol haritasına uygun hareket edilmesinin çok daha mantıklı olacağı bilinmelidir. Zeytin fiyatı kategorisinde meydana gelen fiyat dalgalanmalarının bu şekilde sınırlandırma altına alınabileceği ve en azından bir standardın yakalanabileceği düşünülmektedir.

Su istemeyen zeytin kategorisinde son senelerde halkın büyük oranda ilgisini çekmektedir. Fakat tam olarak da kurak alanlarda bulunma için uygun değildir. Ortalama bir Akdeniz ikliminde kolaylıkla yetişen Memecik zeytinine dair bilmeniz gereken hususlardan bazıları;

• Bu cins taş arası, aşı yeli, tekir olarak da anılmaktadır. Hem sofralık olarak hem de yağlık olarak değerlendirilmektedir. Burukluk seviyesi oldukça düşük olduğu için sofralık alternatif kapsamında da severek tercih edilmektedir.
• Hem zeytinin meyve kısmı iridir hem de içinde bulunan çekirdekleri iridir. Son dönemlerde üzerine araştırmalar yapılan ve üretim aşamasında daha verimli bir üretim portföyünün oluşturulması için çaba sarf edilen cinsler arasında kendini göstermeye devam etmektedir.
• Memecik zeytinin rengi yeşil ve sarı arasında değişim göstermektedir. Meyve kokusunun yoğunluğunun en yüksek olduğu zeytin cinsleri arasında yerini bulmaktadır.
• Memecik zeytini ile alakalı en sevilen unsurlardan bir diğeri de dış pazarda sevilen ve istenen bir tür olmasıdır. Özellikle hasat edilme metodundan işlenme metoduna kadar dış pazarın isteklerine göre şekillendirilen türlerden bir tanesidir. Polifenol oranının da çok yüksek seviyede olduğu bilinmektedir.

Yağ oranı en yüksek zeytin çeşidi kategorisinde inceleme yapıldığı zaman Memecik zeytinin oldukça ön plana çıktığı görülmektedir. Yetiştirme alanlarında ıslahın artırılması ile beraber verimliliğin de bir kademe daha yükseleceği; yetiştiricilerin artık daha az efor ile daha yüksek üretim skalasına ulaşabileceği bilinmektedir.

Domat Zeytin

Domat zeytin fiyatları iklim koşullarına göre değişim arz edebilmektedir. Kurak geçen dönemlerde ya da meyvenin harap olmasına neden olacak hava olaylarının artış gösterebildiği fark ediliyor. Tam da bu nedenle daha endüstriyel ve zirai ıslaha uygun yetiştiriciliğin benimsenmesi elde edilen hasadın verimliliğini de üst seviyeye çıkartacaktır. Zeytin hakkında bilinmesi gereken özelliklerden bazıları;

• Manisa’da bilhassa Saruhanlı ve Turgutlu’da yaygın olarak yetiştirilmektedir. İzmir’de ise Bornova’da yaygın olarak görülen zeytin cinslerinden biridir.
• Meyvesinin iriliği konusunda rakip kabul etmeyen bir yapıdadır. Aynı zamanda çekirdeklerinin de orta büyüklükte olması tercih edilme sıklığını büyük ölçüde artırmaya devam etmektedir.
• Bu ürün üzerinde yapılan araştırmalarda %20 oranında yağ içerdiği görülmektedir. Yap üretimi için oldukça ideal bir orandır.
• Domat zeytini kullanılan zeytin cinslerinden biridir. Bu şekilde kullanılmasının asıl nedeni hem çekirdeğinin kolay ayrılıyor olmasıdır.

Özellikleri kategorisinde bu hususlar verimliliğin ne kadar yüksek olduğu da anlaşılmaktadır. Zeytin nerede yetişir; Manisa’nın simge ürünlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Domat zeytini fiyatları aynı zamanda iç pazarda elde edilen sermaye konusunda büyük bir belirleyicilik göstermektedir. Domat zeytin kategorisinde inceleme yapıldığı zaman zeytin ürünleri arasında çok büyük bir fark olduğu anlaşılmaktadır. Ülkemizde bilhassa son senelerde küçük işletmelerin endüstriyel atılım ile beraber üretim ağı oluşturulmuştur.

Domat zeytin yağ oranı konusunda yapılan analizlerde %20 oranında yağ içerdiği tespit edilmiştir. Verimliliğinin çok yüksek bir seviyeye çıkacağı da açık. Know How bilgimiz olmaması nedeni ile dünyayı bu alanda domine etme şansını elimizden kaçırıyoruz. Son yıllarda girişilen atılımlar ile beraber bu konuda yol kat edileceği düşünülüyor. Bilhassa yerel işletmelerimizin büyük bir destek sunduğu da açık.

Türkiye ve İtalya’nın zeytinyağından elde etmiş olduğu gelir kıyaslandığı zaman ülkemizin bu konuda geridedir. Bunun iyileştirilmesi için dikkat edilmesi gereken hususların başında tanıtım geliyor. İtalya ve Yunanistan’ın zeytin ve zeytin ürünleri ile alakalı yaptığı tanıtım oldukça yoğundur. Ayrıca üretim faaliyetleri mevsimden bağımsız çok büyük bir önem arz etmektedir.

Eşek Zeytin

Zeytin fiyatları son dönemlerde hasat ile alakalı yaşanan sorunlar dalgalanma göstermiştir. Eşek zeytini diğer adı Ödemiş zeytini olarak da bilinmektedir. Ayrıca Ödemiş eşek zeytini şeklinde de anılıyor. Bu zeytine dair tanımlayıcı ana kıstaslar;

• Hem meyve kısmında bulunan etli alanın hem de çekirdek kısmının oldukça iri olduğu bilinmektedir.
• Bu zeytinin en avantajlı özelliğinin kesinlikle meyve dayanıklılığı olduğu da biliniyor. Meyve dayanıklılığının yüksek olması özellikle uzun süre beklemeye dayanıklı olmasını da beraberinde getiriyor.
• Zeytinde ortalama %25 oranında yağ bulunmaktadır. Yağ yapımı için de kullanılmaktadır. Eti büyük çekirdeği daha küçük olan zeytinlerin yağ üretiminde başarılı bir sonuç vereceği bilinmektedir. Buna rağmen hala Ödemiş çevresinde güzel işletmelerde sıklıkla zeytinyağı üretimi bu zeytin üzerinden sürdürülebilmektedir.
• İç piyasada sıklıkla talep görmektedir. İç piyasada yeşil sofralık zeytin olarak marketlerde yerini almaktadır. Ülkemizde zeytin tatlandırma konusunda en büyük sıkıntılarımızın başında kesinlikle standardizasyonun yapılamaması gelmektedir. Standardizasyonun meydana gelmemesi her sene zeytinin tadında değişim yaşanmasına neden olur. Bu durumun özellikle dış pazara satışa sunulacak olan ürünlerde sıkıntı yaratacağı açık.

Eşek zeytini özellikleri kategorisinde yer alan bu kıstaslar Ödemiş’te ve çevre illerde severek kullanılan bu ürünün karakteristik boyutudur.

Türkiye zeytin fiyatları Ödemiş zeytinine verdiği önemin artmasının bir diğer nedeni de iri etli zeytinlere olan talebin artmasından kaynaklanmaktadır. Ülkemizde piyasaya sürülecek olan zeytinlerin haricinde bir de direkt olarak dışarıya satacağımız ürünler mevcuttur. Tabi ki bu ürünlerin satışın yapılacağı ülkenin tüm yetiştirme kurallarına uygun şekilde işleme alınması gerekmektedir. Ürünün kalitesinin düşük olması durumunda olumsuzluklar söz konusu olabilmekte, satılan ürünler geri gönderilebilmektedir.

Çekişte Zeytin

Zeytin fiyatları bir yükseliş ivmesinin kendini gösterdiği fark edilmektedir. Çekişte zeytin özellikleri üzerinde yapılan ıslah çalışmaları ile miktar bakımından artırmak için girişimlerde bulunulmaktadır. Çekişte zeytin fidanı satın alan kişilerin ziraat fakültelerinden gerekli olan desteği almasının hemen sonrasında muhteşem öneriler ile mühendisler size yol gösterebilir. Özellikle son yıllarda tarımın desteklenmesi için bu tür ücretsiz danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Aynı zamanda projelerin de hazırlandığını belirtmek gerekiyor.

Çekişte zeytin nedir; bu zeytin aynı zamanda kırma olarak da isimlendiriliyor. Çekişte zeytinin en karakteristik özellikleri;

• Aydın Nazilli’de, İzmir Torbalı’da yaygın olarak bulunan zeytin cinsleri arasında yerini almış durumdadır. Çekişte zeytininin en avantajlı özelliklerinin başında kesinlikle yağ oranı gelmektedir.
• Yap oranının ortalama %26 seviyesinde olduğu görülüyor. Diğer zeytin türleri ile kıyaslandığı zaman oldukça yüksek seviyede olduğu açık. Bu zeytin türünden olabildiğince yüksek kalitede ve yüksek miktarda yağın elde edilmesi için büyük çaba sarf edilmektedir.
• Zeytinin meyve kısmı oldukça etlidir. Çekirdek kısmının da orta büyüklükte olması zeytinyağı üretimi için ne derece uygundur.
• Marketlerde sıklıkla karşınıza çıkabilecek olan seçeneklerdendir. Sofralık ve kırma olarak kullanılmaktadır. Tatlandırma adımlarında olabildiğince kimyasal kullanımından uzak durulmalı ve doğal yöntemler ile zeytin tatlandırma adımları yerine getirilmelidir.

Zeytin ağacı yetiştirme koşullarına dikkat etmesi gerekmektedir. Türkiye zeytin cinsleri kategorisinde mevsim uyumluluğu yetiştirme püf noktalarının kesinlikle dikkatle incelenmesi gerekiyor.

Erkence Zeytin

Zeytin fiyatları yağ fiyatlarının da genel olarak artış göstermesi ile beraber büyük oranda değişime uğramıştır. Erkence zeytin fiyatlarına ilişkin gerilemenin yakın zamanda beklenmediğini de belirtmek gerekiyor. Bu zeytin cinsi aynı zamanda İzmir yağlık olarak da tanımlanır. Erkence zeytin özellikleri kategorisinde dikkat çekenler şunlardır;

• Türkiye zeytin cinsleri arasında yerli yağlık olarak da adlandırılan bir zeytin cinsidir. Verimliliği oldukça yüksek seviyededir.
• Bu zeytin türünün yap oranının %25.4 seviyesinde olduğu tespit edilmiştir. Yağ üretim verimliliği bakımından ülkemizde en ön planda olan alternatiflerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Erkence zeytinyağı hammaddenin işlenmesine ilişkin bazı teknik alanlarda yetersizliklerimizin ve üreticilerimizin de bu tip konularda bir isteksizliğinin bulunduğunu belirtmek yanlış olmayacaktır.
• Yetiştirileceği yerde özellikle rüzgarın bulunması ve rüzgarın kuru değil nemli bir yapıda olması beklenmektedir. Bu koşulların sağlandığı ortamlarda çok daha verimli şekilde yetişebilmektedir. Bilhassa Karaburun bölgesinde yaygın şekilde yetiştirilmektedir. Karaburun hurma zeytin fiyatı kategorisi ile kıyaslamalar da yapılmaktadır. Sadece Karaburun’da değil aynı zamanda Foça’da da rahatlıkla yetişebilmektedir.
• Kesinlikle ürünün henüz ağaç üzerindeyken acılığını yitiriyor olmasıdır. Örneğin bu zeytini sofralık olarak kullanmak isteyen kişiler için harika bir alternatif olacaktır. Tatlandırma adımı için uzun zaman sarf edilmesi söz konusu değildir.

Türkiye zeytin fiyatları kapsamında yapılan araştırmalar kadar üreticinin bu ağaçların ilaçlanması faaliyetleri için harcamış olduğu tutarın da çok yüksek seviyede olduğu bilinmektedir. Bu ilaçlamaların kontrolsüz bir biçimde yapılması zeytinlerin bazı dönemlerde ülkemize iade edilmesi gibi aksaklıklar ile de karşı karşıya kaldık. Kimyasalların kullanımının olabildiğince minimum seviyeye çekilmesinin en temel amaç olarak belirlenmesi gerekiyor. Kimyasal ne kadar düşük seviyede olursa elde edilecek olan verimlilik de o kadar yüksek olmaktadır. Kimyasalların kullanımının uzun vadede bu ürünleri tüketen insanların sağlığı üzerinde olumsuz etki gösterdiği de açık. Doğal yollar ile zeytinin hastalıklara ve vurgunlara karşı korunması için çaba sarf edilmektedir.